Bilans energetyczny a energooszczędność domu
O czym mówi bilans energetyczny domu?
Bilans energetyczny określa różnicę między stratami energii cieplnej dostarczanej do budynku przez system ogrzewania i zyskami tej energii. O pozytywnym, czyli dodatnim bilansie mówi się wtedy, gdy zyski ciepła są większe od strat, a mieszkańcy domu mają zapewniony komfort termiczny. Bilans przeprowadzamy jest nie tylko dla istniejących domów. Już na etapie projektu budowlanego prognozuje się różnice w zyskach i stratach ciepła, czyli zapotrzebowanie budynku na ogrzewanie. Chcąc stworzyć dom, w którym wydatki na ogrzewanie będą ograniczone do minimum, należy zadbać, aby jak najmniej energii cieplnej było dostarczane do wnętrza przez system grzewczy i jak najmniej uciekało na zewnątrz.
Jak i po co wykonuje się bilans energetyczny?
Bilans energetyczny można wykonać samemu, wykorzystując dostępne on-line kalkulatory energetyczne lub skorzystać z usług audytora energetycznego. Obliczenia są jednak skomplikowane i czasochłonne, robione samodzielnie nie będą na tyle miarodajne, co te sporządzone przez osobę posiadającą stosowną licencję. Dlatego aby uzyskać precyzyjne wyniki, najlepiej zwrócić się po wsparcie. Audytor przeprowadzający analizę bierze pod uwagę wielkość i kształt budynku, usytuowanie okien względem stron świata, system ogrzewania i wentylacji, sposób ocieplenia ścian i dachu, jakość stolarki okiennej i drzwi zewnętrznych, otoczenie domu. Na podstawie bilansu energetycznego opracowywane jest świadectwo energetyczne budynku, które jest obecnie dokumentem dołączanym obowiązkowo do wniosku o udzielanie pozwolenia na użytkowanie. Bez przeprowadzenia bilansu cieplnego nie otrzymamy dofinansowania na budowę domu energooszczędnego ani termomodernizację istniejącego domu.
Dom energooszczędny – sposób na znaczne obniżenie kosztów ogrzewania
Odpowiedzią na rosnące koszty energii są budynki energooszczędne. W domu energooszczędnym ograniczono do minimum straty ciepła oraz zapotrzebowanie na energię grzewczą, jak również na energię do podgrzewania wody użytkowej, wentylacji i oświetlenia. Zgodnie ze standardami z 2021 r. wskaźnik zapotrzebowania na energię w nowo budowanym tradycyjnym domu jednorodzinnym nie może być większy niż 70 kWh/m2/rok. Dla domu energooszczędnego wskaźnik ten nie może przekraczać 40 kWh/M2/rok.
Na bilans energetyczny domu istotny wpływ ma powierzchnia. Domy energooszczędne to domy o małej powierzchni, funkcjonalne, w których nie ma niezagospodarowanych metrów. Im mniejszy metraż, tym mniej ciepła ucieka na zewnątrz. Jeśli potrzebujemy dużej powierzchni, lepszym rozwiązaniem od wielkiej konstrukcji jednopoziomowej jest dom piętrowy. Budynki energooszczędne charakteryzują się zwartą bryłą osadzoną na planie prostokąta lub kwadratu. Taki kształt pozwala ograniczyć ilość mostków termicznych, które w dużej mierze odpowiadają za ulatnianie się ciepła.
Ściany zewnętrzne i dach powinny posiadać termoizolację wykonaną z materiałów o możliwie najniższym współczynniku przewodzenia ciepła. Najczęściej stosuje się styropian lub wełnę mineralną. Od południowej strony budynek energooszczędny posiada duże okna, przez które wpada dużo światła słonecznego. Odpowiednie są okna składające się z trzech szyb, o obniżonym współczynniku przenikania ciepła, z wkładkami termoizolacyjnymi. W tej części domu sytuuje się pomieszczenia dzienne, w których mieszkańcy spędzają najwięcej czasu. Na ścianie skierowanej na północ, gdzie poziom nasłonecznienia jest bardzo niewielki, osadza się małe okna. Dachy stosowane w budownictwie energooszczędnym to płaskie i dwuspadowe.
Najlepszym rodzajem wentylacji dla domu efektywnego energetycznie jest wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z rekuperacją. Domy energooszczędne charakteryzują się też zastosowaniem rozwiązań z zakresu OZE, jak fotowoltaika, pompy ciepła czy kolektory słoneczne.
Dom pasywny – sposób na jeszcze niższe rachunki
Dom pasywny to budynek, w którym zrezygnowano z tradycyjnych systemów ogrzewania, wykorzystując wyłącznie pasywne źródła ciepła, jakimi są światło słoneczne, domowe urządzenia elektryczne, ciepło odzyskiwane z powietrza (rekuperacja), ciepło ludzkie. Ściany zewnętrzne, okna, drzwi i dach domu pasywnego charakteryzują się jeszcze niższymi współczynnikami przenikania ciepła niż domów energooszczędnych. Wskaźnik zapotrzebowania na energię odnawialną w domu pasywnym wynosi maksymalnie 15 kWh/m2 rocznie. Wszystkie domy pasywne są domami energooszczędnymi, ale tylko nieliczne domy energooszczędne spełniają wymogi stawiane budynkom pasywnym.
Poprawa bilansu energetycznego starego domu
Niektóre działania ograniczające wydatki na ogrzewanie domu można wykonać tylko na etapie budowy. Wiele jednak jest do zrobienia, gdy budynek już stoi i ma swoje lata. Bardzo istotne znaczenie dla efektywności energetycznej ma termoizolacja dachu oraz ścian zewnętrznych oraz wymiana, uszczelnienie stolarki okiennej i drzwiowej. Kolejna czynność to wymiana źródła ciepła. Jeśli ogrzewasz dom starym, nieekologicznym i uciążliwym w obsłudze piecem, możesz zastąpić go praktycznie bezobsługową pompą ciepła. Gdy stan techniczny i pokrycie dachu na to pozwalają, koszty zużycia energii zminimalizujesz, instalując panele fotowoltaiczne. Po przeprowadzeniu prac termomodernizacyjnych wymagane jest sporządzenie nowego świadectwa energetycznego.