Jakie obowiązki ma właściciel domu?
Właściciel domu jednorodzinnego ma więcej obowiązków niż właściciele mieszkań w budynkach wielorodzinnych, gdzie za wiele spraw odpowiada wspólnota mieszkaniowa lub zarządca. Znane od dawna przysłowie „wolność Tomku w swoim domku” okazuje się nie być do końca prawdziwe, gdy w grę wchodzą przepisy prawa i bezpieczeństwo. O czym każdy posiadacz domu powinien pamiętać?
Obowiązkowe przeglądy okresowe
Prawo Budowlane nakłada na właścicieli domów jednorodzinnych obowiązek przeprowadzania następujących przeglądów:
- przegląd gazowy – raz w roku. Obejmuje sprawdzenie instalacji i urządzeń gazowych. Przegląd musi być przeprowadzany zarówno w domach zaopatrywanych w gaz ziemny, jak i LPG. Brak przeglądu skutkować będzie niewypłaceniem odszkodowania w przypadku takich zdarzeń jak pożar czy wybuch gazu.
- przegląd kominiarski – raz w roku. Obejmuje on kontrolę drożności przewodów kominowych oraz wentylacyjnych. Wynik przeglądu wpisywany jest do CEEB. Właściciel domu nieposiadający ważnego przeglądu może otrzymać odmowę wypłaty odszkodowania w przypadku zatrucia gazem czy pożaru.
- przegląd instalacji służących ochronie środowiska – raz w roku. Obowiązek ten dotyczy głównie budynków wyposażonych w urządzenia takie jak zbiorniki na ścieki lub separatory substancji ropopochodnych.
- przegląd elektryczny – co 5 lat. Podczas kontroli sprawdzana jest sprawność instalacji elektrycznej oraz piorunochronów. W przypadku zdarzenia losowego – np. pożar, porażenie, zwarcie instalacji – właściciel, który nie przeprowadził obowiązkowego przeglądu, nie otrzyma odszkodowania.
- przegląd stanu technicznego (budowlany) – co 5 lat. Podczas przeglądu sprawdzany jest stan techniczny całego budynku, zdatność do użytkowania, estetyka budynku oraz jego otoczenia.
- przegląd systemu ogrzewania i klimatyzacji. Obowiązek jego przeprowadzania reguluje Ustawa o charakterystyce energetycznej budynków z 29 sierpnia 2014 r. Przegląd obejmuje sprawdzenie stanu technicznego, efektywności energetycznej źródeł ciepła i dostosowania systemu do potrzeb użytkowych domu. Częstotliwość przeglądu zależy od rodzaju urządzenia grzewczego – kotły o nominalnej mocy cieplnej od 20 kW do 100 kW należy poddać kontroli raz na 5 lat. Kotły o mocy mniejszej niż 20 kW nie są w ogóle objęte obowiązkiem przeglądów.
Brak któregoś z obowiązkowych przeglądów skutkować może mandatem z inspektoratu budowlanego lub grzywną.
Deklaracja CEEB
Każdy właściciel domu zobowiązany jest zgłosić do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB), z jakiego źródła ciepła korzysta. Aktualizacji danych wymaga również zmiana źródła ciepła. Brak deklaracji może skutkować karą grzywny do 5 tys. zł. Obowiązek złożenia deklaracji źródeł ciepła określa Ustawa z 28 października 2020 r. o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz niektórych innych ustaw.
Świadectwo energetyczne
Świadectwo energetyczne musi obecnie zostać załączone do wniosku o pozwolenie na użytkowanie lub zawiadomienia o zakończeniu budowy. Wyjątkiem są domy o powierzchni zabudowy do 70 m² budowane dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora. Właściciele starszych, istniejących już domów również są zwolnieni z obowiązku posiadania świadectwa, jeśli wykorzystują nieruchomość na własny użytek. W przypadku sprzedaży lub wynajmu nieruchomości muszą jednak wyrobić taki dokument. Brak świadectwa wtedy, gdy właściciel musi je posiadać, w razie kontroli skutkować będzie karą finansową do 5 tys. zł. Podstawą prawną dla świadectw energetycznych jest Ustawa z 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o charakterystyce energetycznej budynków oraz ustawy – Prawo budowlane.
Czyszczenie przewodów kominowych
Właściciel domu zobligowany jest do dbania o czystość przewodów spalinowych i dymowych. Podstawę prawną tego obowiązku stanowi Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. Jeśli dom opalany jest paliwami stałymi, zanieczyszczenia należy usuwać co 3 miesiące, a gdy do ogrzewania wykorzystywane są paliwa płynne, wystarczy robić to co 6 miesięcy. Czynności pielęgnacyjne można wykonać ręcznie z użyciem szczotki lub poprzez frezowanie komina głowicami frezującymi.
Przechowywanie dokumentacji domu
Właściciel zobowiązany jest do przechowywania dokumentacji budynku przez cały okres jego istnienia. Dokumentacja obejmuje projekt techniczny, pozwolenie na budowę, dziennik budowy, protokoły odbiorów, dokumenty potwierdzające przeprowadzone zmiany instalacyjne. W razie jej zaginięcia lub zniszczenia należy podjąć odpowiednie starania w kierunku odtworzenia.
Podatek od nieruchomości
Podatek od nieruchomości to opłata z tytułu posiadania prawa własności domu pobierana przez lokalny organ administracyjny. Jej wysokość jest zależna od gminy, w której znajduje się dana nieruchomość. Podatek może być płacony raz w roku lub rozłożony na 4 proporcjonalne raty. Podatek od nieruchomości został wprowadzony Ustawą z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych.
Usuwanie odpadów i odśnieżanie chodnika zimą
Zadaniem każdego posiadacza domu jest również utrzymanie porządku przed swoją posesją, a w okresie zimowym usuwanie śniegu, lodu i błota ze znajdującego się wzdłuż posesji chodnika. Nieodśnieżenie chodnika skutkować może grzywną wysokości do 1500 zł. Ponadto jeśli osoba przechodząca ulegnie wypadkowi z powodu niedopełnienia obowiązku przez właściciela, ma prawo ubiegania się o odszkodowanie. Jego wysokość może być znacznie wyższa niż grzywna i sięgać nawet kilkudziesięciu tys. zł.
Oznakowanie domu
Każda posesja musi być oznakowana numerem porządkowym i nazwą ulicy. Tabliczkę powinniśmy umieścić w widocznym miejscu od frontowej strony domu. Dzięki temu służby publiczne czy dostarczyciele przesyłek łatwiej dotrą pod nasz adres. Za brak obowiązkowego oznakowania właściciel może otrzymać mandat karny.