Kominy i przewody kominowe – najważniejsze zasady i wymagania

Spis treści pokaż

Właściwe zaprojektowanie i wykonanie kominów oraz przewodów kominowych ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa i komfortu użytkowania budynku. W artykule znajdziesz podstawowe pojęcia branżowe, podział funkcyjny przewodów kominowych, wytyczne ppoż., a także najważniejsze informacje techniczne dotyczące ich montażu, użytkowania i konserwacji.

Podstawowe pojęcia

Komin

Konstrukcja składająca się z jednej lub kilku powłok, w których mieszczą się kanały spalinowe. Jego zadaniem jest sprawne i bezpieczne odprowadzanie produktów spalania do atmosfery.

Palenisko

Urządzenie wytwarzające ciepło (np. piec, kocioł), w którym podczas spalania paliwa powstają produkty spalania. Muszą one zostać odprowadzone do atmosfery za pomocą odpowiedniego kanału spalinowego.

Kanał spalinowy

Droga odprowadzania produktów spalania z paleniska do atmosfery.

Produkty spalania

Są to wszystkie substancje powstające w wyniku spalania paliw gazowych, ciekłych lub stałych.

Spaliny

Gazowa część produktów spalania odprowadzanych przez kanał spalinowy.

Podział funkcyjny przewodów kominowych

Dymowe

Odprowadzają spaliny z palenisk opalanych paliwem stałym (np. piece węglowe, kominki).

Spalinowe

Odprowadzają spaliny z urządzeń gazowych (kotły, grzejniki wody przepływowej) lub opalanych paliwem płynnym.

Wentylacyjne (nawiewne i wywiewne)

Zapewniają dostarczanie powietrza niezbędnego w procesie spalania oraz usuwanie zużytego powietrza z pomieszczeń.

W praktyce oznacza to, że w jednym „kominie” (trzonie kominowym) może się znajdować kilka kanałów o różnych funkcjach. Aby jednak instalacja działała bez zarzutu, musi zostać zaprojektowana i wykonana zgodnie z obowiązującymi przepisami i normami. Coraz częściej stosuje się także przewody powietrzno-spalinowe (koncentryczne), charakterystyczne dla kotłów z zamkniętą komorą spalania. Umożliwiają one jednoczesne odprowadzanie spalin i doprowadzanie powietrza do spalania, co czyni je popularnym rozwiązaniem w nowoczesnym budownictwie.

Wymagania ogólne i przepisy

Szczelność i przepustowość

Przewody kominowe muszą mieć odpowiedni przekrój, sposób prowadzenia i wysokość, aby zapewnić właściwy ciąg kominowy. Minimalne wymiary przewodów dymowych i spalinowych wynoszą 0,14 x 0,14 m (lub średnica 0,15 m) dla trzonów kuchennych i kominków o otworze paleniskowym do 0,25 m². W przypadku większych palenisk (np. kominków o większej mocy) wymiary powinny wynosić co najmniej 0,14 x 0,27 m (lub średnica 0,18 m), przy czym stosunek boków przewodów prostokątnych nie może przekraczać 3:2. Dla przewodów ze stalowymi wkładami dopuszcza się średnicę minimum 0,12 m. Przewody wentylacyjne powinny mieć przekrój co najmniej 0,016 m², a ich minimalny wymiar to 0,1 m.

Kominy muszą być szczelne i odporne na działanie spalin, w tym spalin mokrych (kwaśnych skroplin), co jest szczególnie istotne w przypadku kotłów gazowych i olejowych. Dlatego wewnętrzna powierzchnia takich przewodów powinna być wykonana z materiałów odpornych na korozję, np. ceramiki lub stali kwasoodpornej.

Zakazy

Zabrania się m.in.:

Stosowania grawitacyjnych zbiorczych przewodów spalinowych i dymowych.
Stosowania zbiorczych przewodów wentylacji grawitacyjnej.
Montowania indywidualnych wentylatorów wyciągowych w pomieszczeniach, w których znajdują się wloty do przewodów spalinowych.

Nasady kominowe

W budynkach zlokalizowanych w II i III strefie obciążenia wiatrem, a także w trudnych warunkach topograficznych, zalecane jest stosowanie nasad kominowych, chroniących przed odwróceniem ciągu.

Trzony kominowe

Wydzielone lub oddylatowane od konstrukcji budynku trzonu kominowego nie można obciążać innymi elementami (stropy, belki). Jego wyloty muszą być dostępne do czyszczenia i okresowej kontroli.

Otwory i rewizje

Przewody spalinowe i dymowe powinny mieć otwory rewizyjne (wycierowe) zamykane szczelnymi drzwiczkami, a w przypadku spalin mokrych – dodatkowy układ odprowadzania skroplin.

Izolacja termiczna

Kominy prowadzone w ścianach zewnętrznych lub na zewnątrz budynku muszą być odpowiednio ocieplone. Brak izolacji termicznej dopuszcza się wyłącznie w ścianach wewnętrznych budynków ogrzewanych.

Przewody dymowe

Prowadzenie przewodów

Przewody dymowe prowadzi się od otworów wycierowych do wylotów komina (lub nasady kominowej) zgodnie z dokumentacją techniczną.

Otwory wycierowe w piwnicy: na wysokości 1,0–1,2 m od podłogi.
Otwory wycierowe w pomieszczeniu z paleniskiem: dolna krawędź powinna być 0,3 m od podłogi.

Przyłączenie urządzeń

Piec na paliwo stałe (z zamknięciem) można przyłączyć do jednego przewodu, jeżeli:
1. Przekrój przewodu to co najmniej 0,14 × 0,14 m lub średnica 0,15 m.
2. Zachowana jest różnica poziomów włączenia ≥ 1,5 m.
3. Do jednego przewodu nie podłącza się więcej niż trzech pieców.
Piece na najwyższej kondygnacji muszą mieć odrębny przewód.

Przewody spalinowe

Podstawy prowadzenia

Prowadzi się je od otworów rewizyjnych do wylotu komina lub nasady kominowej. Otwory rewizyjne umieszcza się 0,4 m poniżej wlotu do przewodu.

Indywidualne kanały

Urządzenia gazowe (kotły, grzejniki) powinny być podłączone na stałe do własnych, indywidualnych kanałów spalinowych, z uwzględnieniem instrukcji producenta.

Przekrój i podciśnienie

Przewody spalinowe od urządzeń gazowych (przy ciągu naturalnym) należy dobrać tak, aby zapewnić odpowiednie podciśnienie dla danego typu kotła lub pieca i jego mocy cieplnej.

Zbiorcze przewody powietrzno-spalinowe

Dopuszcza się zastosowanie zbiorczych systemów powietrzno-spalinowych dla urządzeń z zamkniętą komorą spalania, o ile posiadają odpowiednie zabezpieczenia przed zanikiem ciągu.

Wspólny kanał w kotłowni

Możliwe jest przyłączenie kilku kotłów do wspólnego kanału spalinowego, ale pod warunkiem zamontowania odpowiednich zabezpieczeń (czujników zaniku ciągu) lub zastosowania palników nadmuchowych i przewodu o przekroju ≥ 1,6 sumy przewodów urządzeń.

Przewody wentylacyjne

Podstawy prowadzenia

Przewody wentylacyjne wyprowadza się od wlotu do wylotu komina. Można wykonać boczne lub górne otwory wylotowe (przy górnych otworach wymaga się nasad blaszanych).

Materiały i minimalne wymiary

Należy stosować wyłącznie materiały niepalne.
Minimalna powierzchnia przekroju przewodu do wentylacji grawitacyjnej to 0,016 m², a najmniejszy wymiar to 0,1 m.

Odległości od materiałów palnych

Nieizolowane przewody wentylacyjne powinny być oddalone od powierzchni łatwopalnych o co najmniej 0,5 m.
Drzwiczki rewizyjne w kanale muszą być z materiałów niepalnych.

Wytyczne przeciwpożarowe (ppoż.)

Wykonanie i materiały

Przewody kominowe i ich obudowa powinny być wykonane z materiałów niepalnych. Obudowę najczęściej wykonuje się z cegły pełnej o grubości co najmniej 12 cm, na zaprawie cementowo-wapiennej. Minimalna odporność ogniowa wynosi 60 minut, co wynika z Polskich Norm dotyczących badań ogniowych małych kominów. W nowoczesnym budownictwie coraz popularniejsze są systemy kominowe z prefabrykatów, które łączą wysoką odporność z łatwością montażu. Palenisko należy umieścić na podłożu niepalnym o grubości min. 0,15 m, a przy piecach metalowych bez nóżek – 0,3 m.

Palenisko otwarte

Może być stosowane tylko w pomieszczeniach bez ryzyka wybuchu, w odległości ≥ 0,6 m od łatwo zapalnych elementów konstrukcji. Przy stropie drewnianym konieczny jest okap z materiałów niepalnych.

Piec metalowy

Rury przyłączeniowe oraz otwory czyszczące powinny być oddalone o min. 0,6 m od łatwo zapalnych, nieosłoniętych części konstrukcyjnych. Przy odpowiednim osłonięciu (np. tynkiem 25 mm) wystarczy 0,3 m.

Podsumowanie i praktyczne wskazówki

Prawidłowe zaprojektowanie i wykonanie komina to podstawa bezpiecznego i komfortowego użytkowania budynku. Przekrój oraz wysokość komina należy dopasować do rodzaju i mocy urządzenia grzewczego, aby zapewnić odpowiedni ciąg i skuteczne odprowadzanie spalin. Nie mniej istotne jest zadbanie o szczelność oraz bezpieczeństwo pożarowe – kluczowe są tu właściwa izolacja przy przejściach przez stropy i zachowanie bezpiecznych odległości od materiałów łatwopalnych. Komin powinien być wykonany z materiałów odpornych na wysokie temperatury, szczególnie przy paliwach stałych, oraz na skropliny w przypadku urządzeń gazowych, co gwarantuje jego trwałość i niezawodność. Zgodnie z przepisami, nieodzownym elementem utrzymania komina w dobrym stanie są regularne przeglądy kominiarskie, przeprowadzane zazwyczaj raz w roku, a także przeglądy budowlane wymagane przez ustawę Prawo Budowlane, które pozwalają na bieżąco monitorować stan techniczny całego budynku. Zaniedbanie tych obowiązków może skutkować ryzykiem pożaru, zatrucia spalinami czy problemami z ubezpieczeniem.