Kierownik budowy i inspektor nadzoru – uprawnienia i obowiązki
Kierownik budowy to jedna z najważniejszych osób w procesie budowlanym, nadzorująca cały przebieg robót. Obowiązek jego zatrudnienia przez inwestora wynika z Ustawy – Prawo Budowlane z dnia 7 lipca 1994 roku. Inny zakres kompetencji ma inspektor nadzoru inwestorskiego, który kontroluje jakość wykonywanych prac i stosowanych materiałów. Jego powołanie jest również obligatoryjne przy niektórych inwestycjach. Funkcji kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego nie może pełnić ta sama osoba.
Obowiązki kierownika budowy
Obowiązkiem kierownika budowy jest wizytowanie placu budowy na każdym etapie prac. Kierownik budowy odpowiada za to, aby powstający obiekt był wykonany zgodnie z projektem, otrzymanym pozwoleniem na budowę, obowiązującymi przepisami i sztuką budowlaną. Dba o przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy na placu budowy oraz zapewnienie bezpieczeństwa osobom, które będą użytkować lub zamieszkiwać powstający budynek.
Pierwszą czynnością, do której zobligowany jest kierownik budowy, jest przejęcie terenu od inwestora. Przed rozpoczęciem prac budowlanych kierownik musi zabezpieczyć teren, na którym będą one wykonywane, aby nie miały na niego wstępu osoby nieupoważnione. Zobowiązany jest do zagwarantowania pracownikom bezpieczeństwa i odpowiedniej odzieży ochronnej. Ważnym obowiązkiem kierownika budowy jest prowadzenie dziennika budowy oraz przechowywanie całej dokumentacji budowlanej. Należą do niej m.in. projekt budowlany, pozwolenie na budowę, protokoły odbiorów częściowych i odbioru końcowego. Kierownik budowy udostępnia dokumentację do wglądu uprawnionym instytucjom. W przypadku wystąpienia prawdopodobieństwa zagrożenia dla życia lub zdrowia musi zarządzić przerwanie prac budowlanych. Powinien również wzywać inwestora do dokonywania odbiorów kolejnych etapów prac, prac zanikających i ulegających zakryciu.
Po zakończeniu robót kierownik budowy odpowiada za przeprowadzenie wymaganych sprawdzeń instalacji i przewodów. Odpowiednim wpisem w dzienniku zgłasza budynek do odbioru i składa inwestorowi dokumentację powykonawczą. Zobowiązany jest dopilnować, aby teren budowy i jego otoczenie zostały uporządkowane. Jego obecność jest wymagana podczas odbioru budynku. Jeśli w budynku zostaną stwierdzone wady, rolą kierownika budowy jest zadbanie o ich usunięcie.
Uprawnienia kierownika budowy
Kierownik budowy, oprócz wypełniania swoich obowiązków, może w pewnym zakresie wpływać na przebieg budowy. Ma prawo zgłaszać inwestorowi propozycje zmian dotyczące projektu oraz organizacji prac, jeśli uzna, że usprawnią one proces budowy lub są podyktowane koniecznością zwiększenia bezpieczeństwa. Może również ustosunkowywać się do zaleceń zawartych w dzienniku budowy.
Odpowiedzialność kierownika budowy
Kierownik budowy to stanowisko wiążące się z bardzo dużą odpowiedzialnością. Błędy i zaniedbania obowiązków zawodowych w branży budowlanej mogą mieć dramatyczne skutki. W zależności od rodzaju przewinienia, kierownik budowy może ponieść odpowiedzialność cywilną lub karną. Wśród sytuacji, za które kierownik zostanie pociągnięty do odpowiedzialności, są m.in. zaniedbania stanowiące zagrożenie dla ludzkiego życia, zdrowia lub środowiska, powodujące istotne straty materialne, zaniechanie prowadzenia dziennika budowy, brak dokumentacji powykonawczej, niedotrzymanie terminu realizacji inwestycji oraz prowadzenie prac niezgodnie z projektem budowlanym.
Kiedy zatrudnienie kierownika budowy nie jest konieczne?
Inwestor zobowiązany jest powołać kierownika budowy przed rozpoczęciem prac budowlanych. Jednak niektórzy inwestorzy są zwolnieni z tego obowiązku. Dotyczy to osób budujących domy o powierzchni do 70 m², które nie wymagają pozwolenia na budowę.
Obowiązki inspektora nadzoru inwestorskiego
Inspektor nadzoru reprezentuje inwestora na budowie. Sprawdza jakość realizowanych prac i wykorzystywanych materiałów budowlanych oraz zgodność realizacji z projektem, pozwoleniem na budowę i obowiązującymi przepisami prawa budowlanego. Ma za zadanie zapobiegać stosowaniu produktów wadliwych i niedopuszczonych do użytku w budownictwie. Uczestniczy w odbiorach robót zanikających i ulegających zakryciu, próbach i odbiorach instalacji oraz przewodów kominowych, a także w końcowym odbiorze budynku. Inwestor może mu również powierzyć kontrolę rozliczeń.
Uprawienia inspektora nadzoru inwestorskiego
Inspektor nadzoru inwestorskiego, dbając o interesy inwestora, ma znacznie większe możliwości działania niż sam inwestor. Jest uprawniony do wydawania poleceń kierownikowi budowy. Może nakazać dokonanie poprawek lub ponowne przeprowadzenie prac, gdy ma zastrzeżenia co do ich jakości, żądać przeprowadzenia prób i badań oraz przedstawienia ekspertyz dotyczących prowadzonych prac. Może również wstrzymać dalsze prace, jeśli mogłyby one stanowić zagrożenie dla życia bądź zdrowia ludzi, być niezgodne z projektem budowlanym lub otrzymanym pozwoleniem na budowę.
Odpowiedzialność inspektora nadzoru inwestorskiego
Inspektor nadzoru, będąc uczestnikiem procesu budowlanego, podobnie jak kierownik budowy, ponosi odpowiedzialność, jeśli zaniedba swoje obowiązki zawodowe. Odpowiedzialność inspektora dotyczy m.in. nieobecności przy odbiorach prac, pozwolenia na wbudowanie niedopuszczonych do użytku materiałów lub nieterminowego oddania robót. W niektórych przypadkach inspektor nadzoru odpowiada na podstawie kodeksu karnego. Odpowiedzialność cywilna może natomiast sprowadzać się do konieczności naprawienia szkody poniesionej przez inwestora czy utraty części należnego wynagrodzenia.
Kiedy nie trzeba powoływać inspektora nadzoru inwestorskiego?
Powołanie inspektora nadzoru nie jest konieczne przy realizacji mniejszych inwestycji – budynków o wysokości do 15 m i kubaturze do 2500 m³. Do tego typu nieruchomości zaliczają się niewątpliwie domy mieszkalne jednorodzinne. Choć zatrudnienie inspektora nie jest obowiązkowe, jeśli inwestor nie ma wiedzy w zakresie budownictwa, znajomości przepisów i czasu na osobiste wizytowanie placu budowy, dla dobra inwestycji najlepiej, aby zdecydował się na taki krok.